Zapraszam do mojej Facebookowej grupy:
Identyfikacja zwłok jest uregulowana w kilku aktach prawnych, które podają konkretne zachowania w określonej sytuacji.
* Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 03.08.1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyn na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
* Kodeks Postępowania Karnego z 1997 r. rozdział 23, art. 209 par. 1 i 2.
* Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 07.12.2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi na podst. Art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 31.01.1959r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (pojęcie zwłok i szczątków ludzkich). Ustawa z dnia 15.05.2015 r. o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu.
* Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21.07.2016 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję
* Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 04.06.2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich.
Zwłoki o nieustalonej tożsamości – brak danych o osobie. W toku czynności operacyjno – rozpoznawczych i dochodzeniowo – śledczych nie udało się dokonać identyfikacji zwłok.
Działania podejmowane są na postawie instrukcji zamieszczonej w Zarządzeniu nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 04.06.2012 r. w sytuacji znalezienia nieznanych zwłok należy:
- Zabezpieczyć miejsce znalezienia NN zwłok
- Zapewnić przyjazd lekarza celem stwierdzenia zgonu
- Skierować na miejsce Policjantów grupy operacyjno – procesowej celem wykonania czynności w niezbędnym zakresie i wyznaczenie kierownika tej grupy
- Zawiadomić właściwego miejscowo prokuratora
Na miejscu znalezienia NN zwłok należy wykonać czynności:
1. Dokonanie oględzin zwłok i miejsca
2. Zabezpieczenie wszystkich dokumentów i przedmiotów ujawnionych przy zwłokach
3. Wykonanie zdjęć NN zwłok, ze szczególnym uwzględnieniem blizn, tatuaży, znamion itd.
4. Pobrać próbki biologiczne, aby przeprowadzić analizy DNA
5. Daktyloskopowanie zwłok
6. Przeprowadzić penetrację terenu przyległego do miejsca znalezienia zwłok
7. Przeprowadzić rozpoznanie posesyjne
8. Zabezpieczyć zwłoki do czasu ich otwarcia
9. Uzyskać wstępną ocenę biegłego lekarza co do przyczyny śmierci
10. W ramach kolejnych czynności związanych ze zwłokami dokonywane są działania szczegółowe:
Fotografia ciała i obrażeń, zabezpieczenie odzieży i innych przedmiotów, itd.
Jeśli istnieje podejrzenie spowodowania śmierci w wyniku przestępstwa, podejmuje się czynności określone w przepisach kpk i zarządzeniu (§ 32 i kolejne).
Dodatkowo:
* Zarządzenie nr 26 KGP z dnia 18.11.2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (dodany został rozdział 3a Child Alert)
* Zarządzenie nr 72 z dnia 31.12.2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich.
Wybrane metody identyfikacji zwłok:
* Oględziny zwłok
⇒ Okazanie:
- Zwłok
- Przedmiotów zabezpieczonych przy zwłokach
- Dokumentów
- Znaków szczególnych
⇒ Medyczno – biologiczno i kryminalistyczne metody:
- Porównanie kodu genetycznego DNA
- Porównanie odbitek linii papilarnych
- Identyfikacja stanu uzębienia i innych danych odontologicznych
- Porównanie zdjęć rentgenowskich
- Metoda superprojekcji
- Implantoskopia (przebyte zabiegi lecznicze i chirurgiczne)
⇒ Antropometryczne metody:
- Odtwarzanie wizerunku na podstawie czaszki (metoda Gierasimowa)
- Odtwarzanie przyżyciowego wyglądu twarzy pośmiertnie zniekształconych zwłok (system POL-SIT)
Współczesne metody identyfikacji NN zwłok:
1. Porównanie profilu genetycznego DNA
2. Porównanie odbitek linii papilarnych
3. Identyfikacja stanu uzębienia i innych danych odontologicznych
4. Metoda identyfikacji radiologicznej
5. Porównanie zdjęć rentgenowskich elementów ciała
6. Porównanie danych medycznych
7. Badania osteologiczno – antropologiczne
8. Metody biometryczne
9. Metody nienaukowe
10. Okazanie NN zwłok
Powyższą klasyfikację stworzono podczas V Konferencji Komisji Interpolu ds. Identyfikacji Ofiara Katastrof Masowych i Klęsk Żywiołowych w Lyonie w 1993 roku.
Najbardziej wiarygodne metody identyfikacji:
1. Porównanie kodu genetycznego DNA
2. Porównanie odcisków palców
3. Badanie uzębienia i innych danych odontologicznych
4. Metoda radiologiczna
5. Porównanie danych medycznych (przebyte zabiegi)
6. Porównanie znaków szczególnych (blizny, tatuaże, znamiona)
7. Porównanie danych rysopisowych (metoda ta bywa zawodna, za jej szczególną odmianę można uznać superprojekcję, która polega na nakładaniu na siebie dwóch negatywów zdjęć fotograficznych. Negatyw zdjęcia zwłok i negatyw zdjęcia osoby zaginionej. Analizie poddaje się punkty antropologiczne)
8. Identyfikacja rzeczy osobistych
9. Identyfikacja na podstawie dokumentów znalezionych przy zwłokach
10. Rozpoznanie przez rodzinę
Niekiedy w praktyce wykorzystuje się także inne metody, m.in.:
1. Poroskopię (jest to metoda pomocnicza daktyloskopii polegająca na badaniu rysunku otworów potowych i łojowych znajdujących się na przebiegu listewek
2. Cheirowenoskopię (metoda polegająca na badaniu żył skórnych)
3. Retinoskopię (metoda polegająca na badaniu przebiegu naczyń na dnie oka)
4. Cheiloskopię
5. Otoskopię (identyfikacja na podstawie małżowiny usznej)
6. Szwajcarski system identyfikacji zwłok
7. Kalifornijski system identyfikacji zwłok na podstawie uzębienia
8. Metodę Gierasimowa (zidentyfikowanie zwłok [twarzy] dzięki rekonstrukcji miękkich części twarzy za pomocą masy plastycznej [obecnie rekonstrukcja komputerowa]. Krytyka metody z uwagi na brak możliwości precyzyjnego odtworzenia zażyciowego ciężaru ciała oraz niemożliwości wyeliminowania wyobraźni osoby modelującej)
Konsekwencje wynikające z niemożności ustalenia tożsamości nieznanych zwłok, szczątków
Konsekwencje natury prawnej, konsekwencje natury emocjonalnej
⇒ Z zakresu prawa cywilnego:
- Brak możliwości uregulowania spraw spadkowych i rodzinnych
- Dotychczasowe umowy i zobowiązania pozostają aktualne
⇒ Z zakresu prawa ubezpieczeniowego:
- Brak możliwości uzyskania odszkodowania
⇒ Z zakresu prawa karnego i procedury:
- Problemy z ustaleniem sprawcy czynu
- Dalsze prowadzenie postępowań, pomimo, że sprawca zmarł (okoliczności kiedy niezidentyfikowane zwłoki należą do przestępcy)
- W sytuacji kiedy ofiara jest osobą poszukiwaną przez Policję, poszukiwania będą nadal prowadzone, sprawa nie zostanie zakończona
⇒ Konsekwencje emocjonalne:
- Niepogodzenie się z pewnym losem zaginionego, ofiary
- Brak możliwości pożegnania się, zorganizowania pogrzebu
- Ciągłe poszukiwanie zaginionego, ofiary
Konsekwencje prawne ściśle łączą się z art. 29 kc, art. 30 kc